M.1500 yılında da Kayseri’de bir mahallenin adı Deveciyan (Deveciler) idi. Bu isim Türkmen topluluklarında sıkça görülen bir isimdir. Mesela Orta Asya’da Balhan Dağı yöresine de Teveci İli deniyordu. Bugün İran Türkmenlerinin Kaçar boyunun Develü obası vardır ve İran’ın muhtelif yerlerinde yaşamaktadırlar. A.Dupre, hazırladığı listede Develülerin de içinde bulunduğu Kaçarların 19. yüzyılda 3800 kişi olduğunu tahmin etmektedir. Bugünkü nüfusları hakkında kesin bilgimiz yoktur. Dölek Oymağı: Yörük topluluklarından ve Dölek aşiretine bağlı oymaklar 18. yüzyılda Kazıklı aşireti mensupları ile birlikte Develi yöresinde ve Kozan dağı çevresinde görüldüler. Asıl yerleri Adana sancağı ve Sarıçam kazası olmasına rağmen bu yöreden Develi bölgesindeki yaylalara gelip bir kısım taşkınlıklara sebebiyet verdiler ve iskan edilmeleri için uzun bir uğraş verilmiştir. Eriklitaş Oymağı: Sahra nahiyesinde meskun bir Türkmen topluluğu olarak gösterilmiştir. Sahra nahiyesi, Kayseri ile Felahiye arasındaki düzlükte yer alan sahrayı içine aldığına göre, bölgedeki Kayseri-Malatya yolunun 15. kilometresi civarında Mancusun köyünün girişindeki yolun tam karşısında bulunan ve Erikli adı verilen yer olmalıdır. Şu an mesire yeri durumunda olan bölgede yerleşim kalmamıştır. 16. yüzyılda Erik Ağacı ismi verilen Yörük topluluğu da dikkat çekicidir. Eriklitaş oymağının Develi’de Havadan köyünde oturduğunu yöre halkının verdiği bilgilerden öğreniyoruz. Esenli /Esinli / Eşinli Oymağı: Kayseri’de bulunan bir Yörük topluluğudur. Develi ilçesinin Eşelik köyünde meskundur. Evlad-ı Şah Melik Oymağı: Kustere Yörüklerindendir. (Tomarza) 1584 yılında Şevgan mezraında 47 hane nüfusları vardı. Bugün bu oymak Şah Melik adıyla kurdukları Develi’deki köylerinde oturmaktadırlar. Güngördü Oymağı: Develi Ovasında meskun Türkmen topluluğudur. Hacılar Oymağı: Kayseri’de oldukça geniş bir alana yayılan birden çok Hacılar oymağı vardır. Bunlardan birisi 1411-1500 yılları arasında Adana üzerinden Kayseri’ye gelen Kayı boyuna mensubiyetini bildiğimiz, Kayseri’nin Hacılar ilçesine adını veren oymaktır. Erciyes dağına uzun zaman yaylaya gelen bu Türkmen topluluğunun içerisinde Kızılkoyunlu, Akbaş ve Lek gibi oymaklar da bulunuyordu. 1691-1696 yılları arasında Erciyes dağının eteklerine yerleştikleri görülüyor. Diğer bir Hacılar ise Erciyes dağının diğer istikametine geçerek Develi’de Harmancık mevkiine yerleşmiş. Hacı İvazlı Oymağı: Avşar boyuna mensup olan Hacı İvazlı oymağı 16. yüzyıl kayıtlarında İvaz Hacılı adıyla da geçiyor. Karataş (İncesu) nahiyesine bağlı Yortan Bükü Kışlağı ve Gelbalas mezralarında meskun gösteriliyor. M.1500’de ise Kayseri şehir merkezinde Hacı İvaz Mahallesi kayıtlarda yer alıyor ki, bunların bir bölümü de Kayseri şehir merkezine yerleşmişlerdir. 1500’de 40 hanedirler. Kayseri’nin Develi ilçesi Ayvazhacı köyü bu obadandır. Hocabeğli Oymağı: Develi’de meskun bir Yörük topluluğudur. Hüseyinli Oymağı: Yörük-Türkmen oymağı olarak gösterilen topluluk Kustere’ye bağlı Kabaklı kışlağında meskundu. Kabaklı kışlağı, bugün Develi ilçesinin Kabaklı köyüdür. Hüseyinli oymağı da kendi oymak adlarını taşıyan Develi’nin Hüseyinli köyünde oturmaktadırlar. Kabaklu Yörükleri ve Sarı Keçelü Yörükleri ile 1500 yılında Kabaklu kışlağında birlikte yaşadıkları anlaşılıyor ve o tarihte 26 hane nüfusları vardı. 1584 yılında Kabaklu (Kapaklu da olabilir) köyünde 22 hane, Sırçalı’da 25 hane nüfusları bulunuyordu. 1584 yılında Kustere Yörükleri arasında gösterilen oymak, Kapaklu ve Saraçlı mezralarında 53 hane idiler. İmamkulu Oymağı:Bu oymağın adına bakarak onların İran’dan Anadolu’ya geldiğine veya İran’daki Türk Devleti olan Şia mezhepli Safevi taraftarı olabileceğine hükmedilebilir. Ancak İran’da bu adda bir oymağa rastlanmıyor. Fakat bu oymakla ilgili bilgilere 1691-92 iskanında rastlanması onların İran’dan gelmiş olmasını mümkün kılıyor. Çünkü 1620’lerden sonra Safevilerin Türkmenlerin nüfuzunu kırıp onları sürmesiyle İran’dan Anadolu’ya bir Türkmen akını olduğunu biliyoruz. Bu Türkmenler, 1691 yılındaki iskana tabi tutulmuşlardı. İmam-Kulu Avşarı’da bu dönemlerde gelmiş olabilir. Nitekim İran Türk İmparatoru Nadir Şah Afşar’ın babasının adı da İmam Kulu’dur. Üstelik bu tarz isimler İran sahasına aittir (Şia’da imamlık oldukça önemli bir kurumdur. Kul deyimi de yine oraya aittir. Şah-Kulu gibi). Kayseri’nin Tomarza ilçesine bağlı İmam-Kulu köyündeki Avşarlarda da İran’dan geldiklerine dair bir hikaye anlatılmaktadır. İmam-Kulu köyü ile çevredeki bazı köylerde eskiden “Mulla” adı yaygındı ki bu da İran etkisini göstermektedir. Bu cemaatle ilgili bilgilire gelince; 1691-92 yılında Rakka’da iskan edilmiş olan İmam Kulu cemaati 1695 yılında Bahrili ve Kara Gündüzlü cemaati ile beraber çevreye zarar verdikleri için Rakka Beylerbeyine emir gönderilmişti. Bunlar bu tarihte Kadirli ilçesine gelip yerleştiler. 1707’de Ceyhan nehri boyunca Haremeyn vakfı reayası olup izinsiz burada oturan İmam Kulu Avşarı (Tacirli Avşarı ile) eşkıyalık yapıyordu. Bu yüzden eski yerleştikleri yer olan Maraş’ta Güvercinlik mevkiine iskanları istendi. Recepli Avşarına tabi olan İmam Kulu Uşakları ise diğer bazı oymaklarla Arap aşiretlerinin baskısını önlemek için Havran nahiyesine iskan edilmek istendiyse de başarılı olmadı. 1727 yılında İmam Kulu cemaati, Bahrili ve Leklerle birlikte Pozantı’da kışlıyor, Niğde üzerinden Erciyes’e gelip burada yaylıyorlardı. Bu geliş gidişler sırasında Köstere, Harmancık, Develi Karahisar ve İncesu’da halka zarar veriyorlardı. Develioğlu Seyid Mustafa bunları yenip bölgeden uzaklaştırmıştı. Belgelerde İmam-Kulu Avşarının Adana, Boz-Ok, Develi, Halep, Kars-ı Dulkadır, Kayseri, Maraş, Misis, Pozantı, Rakka, Yeni-İl ve Zamantı’da bulunduklarını görüyoruz.. Kabaklı Oymağı: Kustere Yörüklerinden gösterilen oymak Kustere’ye bağlı Kabaklı kışlağında meskun gösterilmiştir. Oğuzların Bayat boyundan olan bu topluluk bugün Develi ilçesinin Kabaklı köyünde meskundur. Karaevli Oymağı: Karaevli oymağı, yazı Develi’ye bağlı beş altı köyde geçirdikten sonra kışı Çukurova’da geçirdiklerini ifade ediyor. Karaevli aşireti gibi, Honamlı aşiretinin de yazı Göçderesi, Bakır Pınarı ve Taşhan’da (Yeşilhisar) geçirdiklerini, kışın ise Adana’nın Hocalı köyüne indiklerini söylemektedir. Karnık / Karnıklı Oymağı: Kaynaklarda Kürt Türkmeni olarak isimlendirilen bu Türkmen obası Develi Harmancık’ta meskundu. Kartal Uşağı Oymağı: Türkmen Kürdü olarak geçen oymak Develi yöresine yerleşmiştir. Orta Asya’da Kırgız oymakları arasında Kartallı isimli bir oymak bulunmaktadır. Kartinli / Kartınlı Oymağı: Türkmen Kürdü olarak ifade edilen oymak Develi yöresine yerleşmiştir. Kaşıkçılar Oymağı: Danişmentli Türkmenlerinden gösterilen oymak Cevanşir oymağı ile birlikte Kayseri, Niğde ve Develi kazasında Öyük, Yarlık, Çakırağıl, Karacaviran ve Millidere isimli harap köylere yerleşmiştir. Bugün Develi ilçesinin Karacaören ve Millidere köylerinde meskundurlar. Kayı Oymakları: Oğuzların Kayı boyuna mensup oymaklardan Karakeçili aşireti Kayseri’de kendi adını taşıyan Karakeçili mahallesini kurmuştu. (16. yüzyıl) Ayrıca eski adı Cırlavık olan Mimarsinan kasabasında Kayıapa adını taşıyan mezra ve aile lakapları tespit edilmiştir. Kayı boyuna mensubiyeti bilinen Hacılar obaları da Kayseri’de Hacılar ilçesine adını verdikleri gibi, Develi ve Yahyalı mıntıkasına da geçmiş ve yerleşmişlerdir. Kazıklı Oymağı: Türkmen topluluklarından olan oymak Kazıklı aşiretindendir. Bozulus’a bağlı Kazıklı oymakları Develi mıntıkasındaki yaylalarda görülmüştür. 18. yüzyılda asıl yurtları Adana eyaletinde olmasına rağmen Kozan dağı mıntıkasına ve Develi yaylalarına gelmişler ve yerleşik ahaliye zarar vermişlerdir. Ketişoğlu Oymağı: Develi, Harmancık, Yahyalı ve Zamantı havalisine yerleşen bir Türkmen oymağı olarak kayıt altına alınmıştır. Kıfoğlu / Kıfıoğlu Oymağı: Develi’ye yerleşen bir Yörük topluluğudur. Kırıntılı Oymağı: Kırıntılı oymaklarının yazılı kaynaklara girmesi, 1690'lardan itibarendir. O yıllarda Kırıntılı cemaatleri, Güngördü, Hacılı, Delili, Kızılkoyunlu gibi cemaatlere yakın olup, çok daha büyük olan Lekvanik Aşireti ile birlikte hareket etmektedirler. Kayseri, Develi ovasında yaşayan ve Daha önce Suriye’deki Rakka bölgesine iskan olundukları halde gitmeyen; Kırıntılı, Güngördü ve Delili cemaatlerinden 400 kadar eşkıya gemilere bindirilerek zorla Kıbrıs adasına sürülür. 1703 yılları civarında asilik ve soygun faaliyetlerinde bulunan Lekvanik, Kırıntılı ve Hacılar cemaatlerinin Develi’deki Harmancık mevkiinde boş bir köye yerleştirilmelerine karar veriliyor. Kırıntılıların en çok görüldüğü Kayseri’de, Pınarbaşı ilçesi sınırları içinde Kırıntılı Tepesi var.Bahsettiğimiz iskan hareketleri sırasında Kırıntılıların birçoğu, iskan yerlerinden kaçıp izlerini kaybettiriyor. Tarihte Kırıntılıların görüldüğü bölgeler Kayseri, Develi, Zamantı, Tomarza, Pınarbaşı, Adana,Kozan, Kadirli, Nevşehir, Kırşehir, Ankara, Andırın, Halep, Rakka ve Kıbrıs’tır. Kızık Oymağı: Oğuzların Kızık boyunun adını taşıyan iki farklı Kızık obası 16. yüzyılda tespit edilmiştir. Bunlardan biri Kayseri’ye bağlı köy olarak adı geçen ve bugün de aynı adla Kayseri’nin Güneşli bucağına bağlı Kızık köyüdür. Diğeri ise Develi ilçesinde bugün de aynı adı taşıyan Kızık köyüdür. Sümer, 16. yüzyılda Kayseri merkezinin yakınlarındaki Kızık köyünü 81 vergi nüfunda gösterirken, Develi’deki Kızık köyünü 9 vergi nüfusunda göstermektedir. Köseoğlu Oymağı: Kayseri Sancağı Yörüklerinden olan oba, 1484 yılında Elim Pınarı / Alım Pınarı mezraında 24 hane olarak bulunuyordu. Bugün Kayseri şehir merkezinde bu lakabı taşıyan aileler olduğu gibi Amarat Kasabasında da Dulkadirli Türkmenlerinden (Yapalak) Kara Köse lakaplı aileler vardır. Develi’nin Köseler köyü de 1700’lü yıllarda buraya yerleşen Dulakadirli soyundan Bozulus aşiretine bağlı Köseler oymağındandır. Kozanlı /Kozanoğlu Oymağı: Kayseri’de yerleşik bir Yörük Türkmen topluluğu olarak gösterilmiştir. Develi,Yahyalı ve Tomarza yöresinde adı zikredilen meşhur Kozanoğlu ailesi bu oymaktan geliyor olmalıdır. Varsaklar, Avşarlar ve Sırkıntılı aşiretlerinden oluşan bir Türkmen topluluğu olan Kozanoğulları, 1865 yılında Fırka-i İslahiye birliklerinin Kozan bölgesinden dağıttığı bir topluluk idi. Bunlar Kayseri, Konya ve Sivas havalisine yerleştirildiler. Kayseri’de Develi ve Yahyalı bölgesinde Kozanoğlu ailesine mensup birçok aile vardır. Kuşçu Ceridi Oymağı: Beydili boyuna mensup olan oymak, 16. yüzyılda Kızlar köyünde ve Develi havalisinde oturmaktaydı. Bugün Kuşçu adını taşıyan Kocasinan ilçesinin Erkilet bucağına bağlı Kuşçu; Güneşli bucağına bağlı Kuşcağız adını taşıyan köyler vardır. Kuşçu adı, Orta Asya Türkmenleri arasında da görülür. Orta Asya Türkmenlerinin Göklen’e bağlı Kuşçu oymağı bulunmaktadır. Ayrıca Kırgızların Kartal oymağının da bir kolunun Kuşçu adını taşıdığını biliyoruz. Lek / Lekvanik Oymağı: Kayseri şehir merkezine, Zamantı havalisine, Develi Harmancık’a yerleşen ve içerisinde Türkmen oymaklarını bulunduran bir Kürt aşireti olarak geçmektedir. (M.1694) Lekvanik’e tabi Türkmen oymakları Hacılar, Akbaş, Kızılkoyunlu ve Kırıntılı (Cirintili) idi. Bu oymaklar Erciyes dağında yaylaya çıkıyorlardı ve Kayseri şehir merkezine, Develi’de Harmancık ve Gazili (Gazi) beldesine, Yahyalı yöresine yerleştirildiler. Musacalı / Musa Hacılı Oymağı: Beydili oymaklarından olan Musacalı Türkmenleri önce 16. yüzyılda Yahyalı kışlağında görüldü.1500 yılında 98 hane olarak kaydedilen oymağın zamanla civara dağıldığı anlaşılıyor. Burada Keykubat köyüne tabi Yenice kışlağında oturuyorlardı. 1522’de 9 hane, 1543’de 7 hane (2 hane de Develi’de) nüfusu vardır. Oturak Kızıklı Oymağı: Kayseri’de Bozatlı obalarını himayesinde tutan Türkmen topluluğu Kızık boyundan geliyor. Kayseri’de Bozatlı mahallesini kurdukları gibi, Kayseri’de ve Develi’de Kızık isimli köyler vardır. Pehlivanlı Oymağı: Pehlivanlı aşiretinden olan oymaklar Yeni İl Türkmenlerine bağlıydı ve Kayseri’de, Develi Harmancık’ta, Talas ve Zamantı’da yerleşik hayata geçtiler. Oğuzların Bayat boyuna mensupturlar. Piroğlu / Pirioğlu Oymağı: Develi’de meskun bir Türkmen topluluğudur. Recepli Oymağı: Avşar Türkmenlerinin büyük bir kolunu meydana getiren oymak, Kayseri, Develi, Yahyalı, İncesu ve Zamantı’da yerleşikti. 16. yüzyılın sonlarında (1579-80) obaların başındaki bey aileleri ortadan kalkmış ve yerlerini obaları idare eden kethüdalar (=kahya, Avşarlarda “ka”) almıştı. Bu obalardan Avşar obasının başında ise üç kethüda bulunuyordu. Recep, Bahri, Küçük Minnet kethüda. Recepli Avşarlarının Rakka’dan kaçtıktan sonra Kayseri’de Zamantı, Develi ve Palas’ın boş köylerine yerleştirilmeleri için hüküm verilmiştir. Salır Oymağı: Oğuz Türklerinin Salur boyunun adını taşıyan oymaklar Kayseri’nin muhtelif yerlerinde görülmüştür. 16. yüzyılda Sahra nahiyesine bağlı bir Salır köyü bulunuyordu. Bu köy, bugün de Güneşli bucağında Salur adıyla mevcuttur.Sümer, bu köyün 16. yüzyılda 147 hane vergi nüfusuna sahip olduğunu kaydeder. Yine 16. yüzyılda Hisarcık kasabasında Salur isimli bir mezra bulunuyordu. Üçüncü Salur obası ise Irmak Kenarı nahiyesinde Şeyhyar Salur Oymağıdır ki bugün iskan edildikleri yörenin Sarıoğlan, Özvatan, Felahiye yöresi olduğunu biliyoruz. Dördüncü Salur obası ise Karataş (İncesu) nahiyesinde Çoban Salur obasıdır ve kendileri ile aynı adı taşıyan mezrada oturmakta idiler. Develi ve Yahyalı’da oldukları söylenen Salur oymaklarının yerleşim yerlerini ise bilemiyoruz. Sarıcalı Oymağı: 1563 yılında Sarız bölgesinde Ördeklü oymağı ile birlikte Dikici mezraını ekip biçiyorlardı. Bugün Develi’de Sarıca köyünde oturmaktadırlar. Sarıkayalı Oymağı: Zamantı bölgesine yerleşik bir Yörük topluluğudur. Bugün Develi ilçesinde de Sarıkaya isimli bir köy bulunmaktadır. Sarısindili Oymağı: Recepli Avşarlarından olan Türkmen topluluğunun Kayseri’de ve Zamantı’da oturduğu kayıtlıdır. Pınarbaşı ilçesinde oldukları tahmin edilen oymağın yerleşim yeri kesin olarak bilinmiyor. Pınarbaşı, Tomarza ve Develi bölgelerinde gördüğümüz Sindel isimli köyler bu obayla alakalı olsa gerek. Selvi Oymağı: Kayseri sancağı Yörüklerinden olan oymak, 1484 yılında Viranşehir’de 15 hane nüfusa sahipti. Develi yöresinde Şeyhli adıyla bilinen oymağın Kayseri sancağı, Develi ve Zamantı yöresinde olduğu görülüyor.1584 yılında Karataş Yörükleri arasında (İncesu) görülen oymak, Hisartepe’de 118 hane idi. Dulkadirli beylerinden Selvi Bey (Sülü Bey)’in (1386-1398) adını taşıyan oymağın Selvi Bey’le bağlantısı kesindir. Malatya naibi Mintas’la büyük bir savaşa tutuşan Selvi Bey, yenilince Develi Kalesine çekildi ve buradan hareketle Kayseri’de savaşlar verdi. Sindel Oymağı: Osmanlı belgelerinde bu cemaatin adı Sindeli, Sendeli, Sendil, Sandal, Senedli gibi değişik tarzda okunmaktadır. Kayseri bölgesinde bulunan bu obanın Zamantı bölgesinden çıkarak güneye ve batıya göç ettiğini anlıyoruz. Nitekim Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinde Sindel köyü vardır. Batıya doğru gidildikçe Sindellilerin izini bulmaktayız. Develi ilçesinde Sindelhöyük, Yeşilhisar ilçesinde de Sindel (Kovalı) köyleri vardır. Soysallı Oymağı: Develi ilçesinde meskun olan Türkmen obası Soysallı köyünde oturmaktadır. Süleymanlı oymağı: Dulkadirli Türkmenlerinden olan ve Kustere Yörükleri arasında adı geçen Süleymanlı obaları, Bünyan’ın Akmescit(Zerezek) beldesine, Tomarza’nın Sindeler ve Sinlük mezralarına yerleşmişlerdir. Bugün Develi ilçesinde Sindelhöyük beldesi bulunduğu gibi, Talas ilçesine bağlı Süleymanlı isimli bir köy vardır. Yörükan-ı Süleymanlu adıyla geçen oba, 1570 yılında 28 hanedir ve bugün Talas’ın Süleymanlı köyünü kuran oba olmalıdır. Şeyhli (Sülü Bey) Obası: Bu Türkmen obasının yaylakları Develi, Erciyes ve Zamantı’da; kışlakları ise Aksaray ve Kırşehir idi. Develi ilçesinin Şıhlı kasabasının adı buradan geliyor olmalıdır. Tabanlı Obası: Bu Türkmen topluluğu da Develi Harmancık’ta, Yahyalı ve Zamantı’da görülmüştür. Zamantı’daki Tabanlu oymağı 1563 yılında Pınarbaşı nahiyesinde Arslan Bey köyünde 45 nefer olarak bulunuyordu. Arslan Bey köyüne bağlı Kara Yusuf mezraında da ziraat yapıyorlardı. Yahyalı / Yahyalı Bölüğü Oymağı: Kayseri, Sarıoğlan, Felahiye, Koramaz, Yahyalı ve Develi yöresinde görülen kalabalık bir Türkmen topluluğudur. 16. yüzyıl kayıtlarında Türkmen obalarının bulunduğu Yahyalı Kışlağı mevcuttu. Yörük Oymağı: Yörük adını taşıyan bu oymak Yahyalı kışlağında Yahyalı oymakları arasında idi ve Akin Kışlağı, Gökçeasma, Bademli ve Kabaklı mezralarında meskundu. 1500 yılında Akin kışlağında (Irmak kenarı nahiyesi) 19 nefer oldukları kayıtlıdır. Kabaklı köyü bugün Develi ilçesine bağlıdır. Yüzde / Yüzdepare Oymağı: 16. yüzyıl kayıtlarında Kayseri, Harmancık, Talas, Zamantı, Develi ve Yahyalı’da görülen oldukça geniş bir Türkmen topluluğudur. Yüzde oymaklarının yaşadığı mezralara İkiyüzlü adı veriliyordu. İkiyüzlü adını taşıyan mezralara Sahra, Malya, Karataş ve Bozatlı nahiyelerinde rastlanmaktadır. Buradan hareketle yerleşim alanlarının Tomarza, İncesu, Talas, Erkilet, Argıncık ve ova köyleri olduğunu çıkarabiliyoruz.
